Wiebke Endres

In oktober 2012 heeft Wiebke Endres uit Bremen, docente Fysica, Chemie en Wiskunde, twee weken meegewerkt op de pasraman.
Van de kleuterschool tot het hoogste niveau van de middelbare school heeft een onvermoeibare Wiebke door haar enthousiasme en gedrevenheid de kinderen kunnen boeien en de docenten gestimuleerd. Elk onderwerp werd zodanig gepresenteerd dat het voor de kinderen direct zichtbaar en dus begrijpelijk werd. Verhalen, proefjes en situaties uit het dagelijks leven vormden de context voor het snel leren van dingen die anders vaag en abstract zouden blijven. Kinderen weten dat zeewater zout is, maar weten natuurlijk niet hoe je dat zout eruit kunt halen. Dus een klapperdop met zeewater in de zon zetten en ziedaar, de volgende dag kun je de zoutkristallen zien en proeven. De vele voorbeelden in haar lessen maakten het vooral voor de leerkrachten heel duidelijk hoe belangrijk leren in context is.
Al jaren is dat een onmisbaar element in het spelenderwijs leren programma in Pacung. Tot onze grote vreugde was Wiebke zelf ook erg onder de indruk van de gretigheid waarmee haar vernieuwende ideeën ontvangen werden. En…voor haar was het een enorme eyeopener dat de mensen in Pacung onder zulke armoedige omstandigheden moeten en kunnen leven.
Dit is het verslag dat zij zelf maakte en ons toezond:

De magie van kennis

Tijdens mijn opleiding in Duitsland, Nederland, Engeland en de VS werd ik geconfronteerd met de beginselen van contextgebonden leren. Een kind leert in een levensechte context van probleemsituaties.  Dus elk lesthema moet worden aangeboden als een probleem dat wij samen moeten oplossen. Gedurende mijn verblijf in Pacung werd ik niet alleen geconfronteerd met een cultuur die doordrongen is van magie en angst, maar werd ik ook door de kinderen geconfronteerd met leermethodes van het formele staatsonderwijs, die niet het eigen maken en begrijpen van de leerstof als doel hebben. Betekenisloze formules van buiten leren vormt in het staatsonderwijs de kern van het leren. Zo verwordt bv. de stelling van Pythagoras tot een verzameling woorden die wel correct wordt afgeraffeld, maar niet toegepast of uiteengezet kan worden. In Bali werd ik mij ervan bewust dat weten zonder context volkomen leeg weten is en zonder enige betekenis blijft, omdat men niet in staat is kennis actief te benutten. Mijn gesprekken met de kinderen benadrukten op indrukwekkende wijze de betekenis van contextgebonden leren boven alleen maar theoretische beschouwingen. Het lage ontwikkelingsniveau van de bevolking en het gebrek in economisch, medisch en sociaal opzicht, worden toegedekt door kleurrijke rituelen en gebruiken. Een wereld vol magie die geen ruimte laat voor de vraag naar eigen verleden of toekomst en die daardoor in mijn ogen de mensen afhoudt van een betere toekomst. Scholieren zo vroeg mogelijk vormen tot vragende en kritische mensen is – naast karaktervorming – zeker een belangrijk doel van dit educatief centrum.  

Mijn ervaringen in de afgelopen twee weken hebben de grote betekenis benadrukt van onderwijs dat actieve deelname van kinderen en een open vraagcultuur bevordert. Van harte dank ik Frank en Marga die dit voor mij mogelijk hebben gemaakt, alsmede alle leerkrachten en kinderen die mij in hun wereld zo hartelijk hebben begroet en door wie ik een nieuw perspectief kreeg op mijn taak als lerares en ook een gewijzigde blik op mijn leven. Dank!